Εφαρμογές Ατομικού Εργατικού Δικαίου 2024

Λεπτομέρειες

Άρθρο 142

Χρόνος καταβολής επιδομάτων εορτών και περιορισμοί

1. Τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα, που σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται να καταβληθούν σε είδος, αλλά σε χρήμα μόνο, καταβάλλονται την 21 Δεκεμβρίου και τη Μεγάλη Τετάρτη αντίστοιχα. Ο εργοδότης όμως μπορεί να παρακρατήσει μέχρι την 31η Δεκεμβρίου ή την 30ή Απριλίου το ποσό που αναλογεί στα επιδόματα, χωρίς να μπορεί να το καταβάλλει αργότερα από τις ημερομηνίες αυτές.
2. Τα ανωτέρω επιδόματα Πάσχα και Χριστουγέννων μπορούν να περιορισθούν για τους υπαλλήλους και για τους εργάτες, και των δύο φύλων, σε ποσά ίσα με το 50πλάσιο για το επίδομα Πάσχα, και το 100πλάσιο για το επίδομα Χριστουγέννων, του γενικού κατώτατου ορίου ημερομισθίου. Τα ποσά αυτά μειώνονται ανάλογα γι’ απασχόληση μικρότερη των χρονικών περιόδων που αναφέρονται στην παρ. 2 του άρθρου 136.
3. Ο ανωτέρω περιορισμός δεν μπορεί να έχει εφαρμογή στις περιπτώσεις, στις οποίες τα επιδόματα εορτών Πάσχα και Χριστουγέννων (δώρα) καταβάλλονται μέχρι τώρα, είτε από συμβατική υποχρέωση ή συνήθεια, από υποχρεωτικό κανόνα δικαίου, με βάση υψηλότερα ποσά αποδοχών ή αν, από την οικεία συλλογική σύμβαση εργασίας ή απόφαση διαιτησίας ή άλλη διάταξη, προκύπτει, κατά την έννοια των άρθρων 138 και 139, μισθός ή ημερομίσθιο υψηλότερο.

Κωδικοποιούμενη διάταξη:

υ.α.19040/1981

Άρθρο 10

1. Τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα, που σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται να καταβληθούν σε είδος, αλλά σε χρήμα μόνο, καταβάλλονται την 21η Δεκεμβρίου και την Μεγάλη Τετάρτη αντίστοιχα. Ο εργοδότης όμως μπορεί να παρακρατήσει μέχρι την 31η Δεκεμβρίου ή την 30ή Απριλίου το ποσό που αναλογεί στο επίδομα, χωρίς να μπορεί να το καταβάλει αργότερα από τις ημερομηνίες αυτές.

2. Τα ανωτέρω επιδόματα Πάσχα και Χριστουγέννων μπορούν να περιορισθούν για τους υπαλλήλους και για τους εργάτες, και των δύο φύλων, σε ποσά ίσα με το 50πλάσιο για το επίδομα Πάσχα και το 100πλάσιο για το επίδομα Χριστουγέννων, του γενικού κατωτάτου ορίου ημερομισθίου. Τα ποσά αυτά μειώνονται ανάλογα για απασχόληση μικρότερη των χρονικών περιόδων που αναφέρονται στην παράγρ. 2 του άρθρου 1 της παρούσης.

3. Ο ανωτέρω περιορισμός δεν μπορεί να έχει εφαρμογή στις περιπτώσεις στις οποίες τα επιδόματα Πάσχα και Χριστουγέννων (δώρα) κατεβάλλοντο μέχρι τώρα, είτε από συμβατική υποχρέωση ή συνήθεια είτε από υποχρεωτικό κανόνα δικαίου, με βάση υψηλότερα ποσά αποδοχών, ή αν, από την οικεία συλλογική σύμβαση εργασίας ή απόφαση διαιτησίας ή άλλη διάταξη, προκύπτει κατά την έννοια των άρθρων 3 και 4 της παρούσης, μισθός ή ημερομίσθιο υψηλότερο.

142.1 Δώρο Χριστουγέννων

Ερώτηση

Πώς υπολογίζουμε το Δώρο Χριστουγέννων στις περιπτώσεις ωρομισθίων μερικής απασχόλησης (πχ υπαλλήλων φροντιστηρίων με σύμβαση αμοιβής ανά ώρα) όταν έχουμε σύμβαση αορίστου, όπου στο διάστημα από 1/5-31/12 έχουμε ένα ωράριο εντελώς αλλοπρόσαλλο (καμία τακτικότητα, συνεχείς αυξομειώσεις στις ώρες και ημέρες απασχόλησης από εβδομάδα σε εβδομάδα).

Αν βρούμε τις συνολικές αποδοχές της περιόδου και τις διαιρέσουμε με τις ημερολογιακές ημέρες εργασίας θα έχουμε το μέσο ημερομίσθιο. Αν αυτό το μέσο ημερομίσθιο εν συνεχεία το πολλαπλασιάσουμε με τον αριθμό (25/200), θα έχουμε σωστό αποτέλεσμα;

Το ίδιο και στις περιπτώσεις ωρομισθίων μερικής απασχόλησης (πχ εργατών στα εστιατόρια, πάλι με σύμβαση αμοιβής ανά ώρα) όταν και εδώ έχουμε σύμβαση αορίστου χρόνου. Μπορούμε και στην περίπτωση αυτή να χρησιμοποιήσουμε τον συντελεστή 25/200=0,125;

Τον συντελεστή «2 ημέρες ΔΧ για κάθε 19 ημερολογιακές ημέρες εργασιακής σχέσης» τον χρησιμοποιούμε μόνο όταν έχουμε σταθερότητα και τακτικότητα στο ωράριο και μάλιστα στο σύνολο της περιόδου που λαμβάνουμε για τον υπολογισμό του ΔΧ;

Αν η απασχόληση είναι πλήρης ή μερική, επηρεάζει ποιον συντελεστή θα λάβουμε;

Αν, πάλι, η απασχόληση είναι όλες τις ημέρες ή όχι όλες τις ημέρες της εβδομάδος, επηρεάζει ποιον συντελεστή θα λάβουμε;

Αν έχουμε τακτική ή άτακτη απασχόληση; Αν είναι αορίστου ή ορισμένου χρόνου;

Απάντηση

Γενικότερα, όλοι οι εργαζόμενοι που απασχολούνται με σχέση εξαρτημένης εργασίας σε οποιονδήποτε εργοδότη στον ιδιωτικό τομέα, δικαιούνται δώρο Χριστουγέννων. Για τον υπολογισμό του λαμβάνεται υπόψη μόνο ο τρόπος αμοιβής (μισθός, ημερομίσθιο, ωρομίσθιο) και ο πραγματικός χρόνος απασχόλησης για το διάστημα από 1η Μαΐου έως 31η Δεκεμβρίου.

Ο αριθμός των ημερομισθίων που απαιτείται για την πλήρη καταβολή του δώρου, έχει ως βάση υπολογισμού τις 237,50 ημερολογιακές ημέρες και όχι τις πραγματικές 245 που περιλαμβάνονται μεταξύ 1/5 και 31/12 του έτους (237,50:19X2=25 ημερομίσθια).

Συντελεστής προσδιορισμού Δώρου Χριστουγέννων

Για τους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό που δεν απασχολήθηκαν όλη την περίοδο 1/5 έως 31/12 ο συντελεστής προσδιορισμού απευθείας του Δώρου Χριστουγέννων σε συνδυασμό με τις ημερολογιακές ημέρες διάρκειας της σχέσης εργασίας είναι 0,00421 (1:237,5).

Για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο ο υπολογισμός είναι ο ίδιος, αλλά ο συντελεστής είναι 0,105 (25:237,5 ή 2 ημερομίσθια:19 ημερολογιακές ημέρες)

Σύμφωνα με τα παραπάνω, η αναλογία του Δώρου Χριστουγέννων στην εξεταζόμενη περίπτωση προκύπτει από τους τύπους:

Η παραπάνω σχέση ισχύει για χρονικό διάστημα μικρότερο των 238 ημερολογιακών ημερών. Για 238 μέρες εργασιακής σχέσης και άνω, ο εργαζόμενος δικαιούται ολόκληρο το δώρο Χριστουγέννων, χωρίς τη χρησιμοποίηση του τύπου.

Αυτό συμβαίνει διότι για ημέρες άνω των 238, το γινόμενο (2/25)x(Μέρες/19) είναι μεγαλύτερο από τη μονάδα και έτσι θα οδηγούμασταν στο παράδοξο φαινόμενο το Δώρο να βγαίνει μεγαλύτερο από την περίπτωση που η εργασιακή σχέση διαρκούσε ολόκληρο το διάστημα 1/5-31/12.

Το ποσό που βρίσκουμε πολλαπλασιάζεται επί τον αριθμό των ημερομισθίων που αναλογούν στη διάρκεια της εργασιακής σχέσης.

Ευνόητο είναι ότι το ποσό του δώρου προσαυξάνεται με τον συντελεστή αδείας 0,041666.

Οι εργαζόμενοι των οποίων η σχέση εργασίας τους με τον υπόχρεο στην καταβολή του επιδόματος Χριστουγέννων, εργοδότη, δεν διήρκεσε ολόκληρο το χρονικό διάστημα 1/5 – 31/12, δικαιούνται σαν επίδομα εορτών Χριστουγέννων, ποσό ίσο με 2/25 του μηνιαίου μισθού ή δύο (2) ημερομίσθια, ανάλογα με το συμφωνημένο τρόπο αμοιβής, για κάθε (19) δεκαεννέα ημερολογιακές ημέρες διαρκείας της εργασιακής σχέσεώς τους.

Για χρονικό διάστημα μικρότερο του 19ημέρου, δικαιούνται ανάλογο κλάσμα.

(Υ.Α.19040/1981, άρθρο 1, παρ. 3)

Σε περίπτωση που ο εργαζόμενος απασχολείται καθημερινά λιγότερες ώρες σε σχέση με την πλήρη απασχόληση, δικαιούται επίδομα εορτών όσα ημερομίσθια ή εικοστά πέμπτα του μισθού δικαιούται και ο πλήρως απασχολούμενος, βάσει όμως των μειωμένων ανάλογα με το χρόνο απασχόλησής του αποδοχών.

 

Υπολογισμός Δώρου Χριστουγέννων σε μερική απασχόληση, ωρομίσθιο και εκ περιτροπής εργασία

Στη μερική απασχόληση διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις:

α) Μισθωτός απασχολούμενος με μερική απασχόληση καθημερινά λιγότερο από το πλήρες ωράριο, το δώρο εορτών υπολογίζεται κατά τον ίδιο τρόπο με την πλήρη απασχόληση, αλλά με βάση τις μειωμένες αποδοχές που αντιστοιχούν στη μειωμένη απασχόληση.

β) Οι αμειβόμενοι με ωρομίσθιο, θα λάβουν Δώρο Χριστουγέννων με βάση το μέσου όρο των αποδοχών για το διάστημα από 1/5 έως 31/12.

γ) Μισθωτός απασχολούμενος με διαλείπουσα ή εκ περιτροπής εργασία με πλήρες ή μειωμένο ωράριο δικαιούται δώρο Χριστουγέννων 1 ημερομίσθιο για κάθε 8 πραγματοποιηθέντα ημερομίσθια μέσα στο διάστημα από 01/05-31/12.

Επί της ουσίας, για όσους αμείβονται με ωρομίσθιο και η εργασία δεν παρέχεται πάντα σε σταθερές ώρες με συνέπεια να κυμαίνονται οι ημερήσιες αποδοχές, ο υπολογισμός γίνεται βάσει του μέσου όρου των αποδοχών που έλαβε στο διάστημα από 1/5 έως 31/12. (Σχετ.: άρθ. 4, παρ. 1 της Υ.Α.19040/1981)

Διαιρούνται δηλαδή οι συνολικές αμοιβές που έλαβε ο μισθωτός μέσα στο διάστημα αυτό δια του αριθμού των ημερών του διαστήματος αυτού κατά τις οποίες ο μισθωτός εργάσθηκε ή διατήρησε αξίωση για τις αποδοχές του (όχι τις ημερολογιακές).

Τον συντελεστή «2 ημέρες ΔΧ για κάθε 19 ημερολογιακές ημέρες εργασιακής σχέσης» τον χρησιμοποιούμε στην περίπτωση όπου ο εργαζόμενος έχει δουλέψει μικρότερο χρονικό διάστημα από 1/5 έως 31/12 προκειμένου να λάβει αναλογία του δώρου.

Στις περιπτώσεις που αναφέρετε στην ερώτησή σας, πάλι χρησιμοποιείται με την μόνη διαφορά (όπως δείξαμε και στο παράδειγμα) ότι πρέπει να βρεθεί ο μέσος μισθός και το μέσο ημερομίσθιο.

Ο συντελεστής 25/200 εφαρμόζεται στην πράξη και έχει σωστά αποτελέσματα σε περιπτώσεις εργαζομένων κυρίως εμμίσθων με πλήρη απασχόληση ενώ σε περιπτώσεις π.χ. εργατών όπως αναφέρετε στην ερώτησή σας, λόγω των κυμαινόμενων μηνιαίων ημερών εργασίας (δεν είναι σταθερές), τα αποτελέσματα δεν είναι ασφαλή και προκύπτουν διαφορές οπότε και δεν προτείνουμε τη μέθοδο αυτή.

142.2 Δώρο Χριστουγέννων και εγκυμοσύνη

Ερώτηση

Η περίοδος που η εργαζόμενη βρίσκεται σε άδεια κυοφορίας και λοχείας μετράει κανονικά για το δώρο Χριστουγέννων;

Απάντηση

Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 17 εβδομάδων. Οι 8 εβδομάδες (56 ημέρες) χορηγούνται υποχρεωτικά πριν την πιθανή ημερομηνία τοκετού και οι υπόλοιπες 9 (63 ημέρες) μετά τον τοκετό. Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε προγενέστερη από την πιθανή ημερομηνία, το υπόλοιπο της άδειας χορηγείται μετά τον τοκετό, ώστε να συμπληρωθούν οι 17 εβδομάδες

Η άδεια μητρότητας θεωρείται πραγματικός χρόνος εργασίας και όχι χρόνος βραχείας ασθένειας και επομένως δεν διασπά τη συνέχεια της εργασιακής σχέσης και σαφώς δεν συμψηφίζεται με την κανονική άδεια. Η απουσία, όμως, πέραν του διαστήματος των 17 εβδομάδων λόγω ασθένειας υπολογίζεται στα όρια βραχείας ασθένειας και εάν υπερβεί τα όρια αυτά, είναι δυνατός ο συμψηφισμός με τις ημέρες της κανονικής άδειας.

Το χρονικό διάστημα της υποχρεωτικής αποχής των γυναικών προ και μετά τον τοκετό λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα.

142.3 Υπολογισμός αποδοχών ΑΠΔ για Δώρο Πάσχα

Ερώτηση

Επιχείρηση παροχής υπηρεσιών απασχολεί υπαλλήλους μερικής απασχόλησης. Η αμοιβή, σύμφωνα με την σύμβαση τους, είναι ωρομίσθιο 3,52€.

Για το Δώρο Πάσχα η εργασιακή σχέση υπάρχει από 1/1-30/4.

Πώς θα υπολογίσω τις αποδοχές ΑΠΔ για το Δώρο Πάσχα:

α) Αν κάποιος υπάλληλος εργάστηκε όλες τις ημέρες 5ημέρου από 1/1-30/4, ποιες θα είναι οι αποδοχές Δώρου Πάσχα στην ΑΠΔ;

15*11,06; ή 15*8,03; ή 15 * πραγματικό μέσο ημερομίσθιο;

(πρίκειται για μέσο ημερομίσθιο γιατί το εβδομαδιαίο ωράριο τους άλλαξε πολλές φορές, είτε αυξητικά είτε μειωτικά, από 1/1-30/4. Επίσης, λόγω τον λίγων ωρών εβδομαδιαίας απασχόλησης, το μέσο ημερομίσθιο τους είναι κάτω των 11,06 ή και κάτω των 8,03 σε κάποιους).

β) (εφόσον εφαρμοστεί το Τεκμαρτό του 1ου Τ.Η. ή της 1ης Ειδικής): Αν δεν εργάζονταν όλες τις ημέρες του 5ημέρου και εργάστηκαν (ή δικαιούνταν) για 74 ημέρες, θα πρέπει να λάβει Δώρο για 11,38465 ημέρες.

Στην ΑΠΔ πως θα υπολογίσω τις αποδοχές; Για 11 ή για 12 ημέρες;

Δηλαδή η στρογγυλοποίηση στο Δώρο γίνεται πάντα προς τα πάνω, όπως ορίζεται στον κανονισμό ασφάλισης του ΙΚΑ αρ 18 παρ. 3 τελευταίο εδάφιο; «Το τυχόν προκύπτον εκ της διαιρέσεως κλάσμα θεωρείται πλήρης ημέρα εργασίας δι’ ην ο ασφαλισμένος και ο εργοδότης υποχρεούνται εις την καταβολή της εισφοράς της πρώτης ασφαλιστικής κλάσεως».

Απάντηση

Στους μερικώς απασχολούμενους μισθωτούς που αμείβονται με ημερήσιο μισθό ίσο ή μικρότερο από την 1η Ειδική Ασφαλιστική Κλάση του ΙΚΑ, όπως ισχύει κάθε φορά (το τεκμαρτό ημερομίσθιο της 1ης ειδικής ασφαλιστικής κλάσης του ΙΚΑ έχει καθορισθεί από 1.10.2008 στα 8,03 €), αναγνωρίζονται ως ημέρες ασφάλισης όλες οι ημέρες εργασίας που πραγματοποιούν σε κάθε μισθολογική περίοδο και οι ασφαλιστικές εισφορές τους δεν είναι δυνατόν να υπολογιστούν με ημερήσιο μισθό μικρότερο από το τεκμαρτό ημερομίσθιο της 1ης ειδικής ασφαλιστικής κλάσης, δηλαδή τα 8,03 €.

Στην περίπτωση των μερικώς απασχολούμενων μισθωτών που αμείβονται με ημερήσιο μισθό μικρότερο του Τεκμαρτού Ημερομισθίου (Τ.Η.) της 1ης Ασφαλιστικής Κλάσης( ήτοι 11,06€) και ταυτόχρονα μεγαλύτερο του Τ.Η. της 1ης Ειδικής Ασφαλιστικής Κλάσης,( ήτοι 8,03€) οι ημέρες ασφάλισης των υπόψη ασφαλισμένων υπολογίζονται ως εξής:

Ημέρες ασφάλισης = Σύνολο αποδοχών μισθωτού / Τ.Η.(*) 1ης Ασφαλιστικής Κλάσης

Συνεπώς, οι ασφαλιστικές εισφορές στην προκειμένη περίπτωση δεν μπορούν να υπολογισθούν με βάση τον ημερήσιο μισθό μικρότερο του Τ.Η. της 1ης Ασφαλιστικής Κλάσης.

Τέλος όσοι μισθωτοί απασχολούνται με ημερομίσθιο ίσο ή μεγαλύτερο της 1ης Ασφαλιστικής Κλάσης, ήτοι των 11,06€ για κάθε ημέρα απασχόλησης δικαιούνται και μία ημέρα ασφάλισης.

Σχετικά με τον υπολογισμό του δώρου Πάσχα:

Αν ο εργαζόμενος εργάστηκε ολόκληρο το χρονικό διάστημα από 01/01 – 30/04 με πλήρη απασχόληση. Προκειμένου για μισθωτό λαμβάνει το μισό μισθό και προκειμένου για ημερομίσθιο λαμβάνει 15 ημερομίσθια.

Αν ο εργαζόμενος εργάστηκε λιγότερες μέρες κατά το χρονικό διάστημα από 01/01 – 30/04 με πλήρη απασχόληση στην περίπτωση του ημερομίσθιου εργαζόμενου διαιρείται ο αριθμός όλων των ημερών διάρκειας της εργασιακής σχέσης με το 8 και το πηλίκο της διαίρεσης πολλαπλασίασε το με το ημερομίσθιό σου.

Στην περίπτωση του μισθωτού διαιρούμε τον αριθμό όλων των ημερών διάρκειας της εργασιακής σχέσης με το 9,6. Το πηλίκο της διαίρεσης πολλαπλασίασε το με το ημερομίσθιό που αντιστοιχεί στο 1/25ο του μισθού σου.

Στην περίπτωση εργαζόμενου με πλήρες ωράριο/ημέρα αλλά λιγότερες ημέρες τη βδομάδα, υπολογίζεται ως Δώρο Πάσχα 1 ημερομίσθιο για κάθε 6,5 πραγματοποιηθέντα.

Τέλος στην περίπτωση εργασίας με ωρομίσθιο, το Δώρο Πάσχα υπολογίζεται με βάση το μέσο όρο των αποδοχών.

Διαιρούμε το σύνολο των αποδοχών που έλαβε ο εργαζόμενος το διάστημα από 1/1 έως 30/04, δια του αριθμού των ημερών που εργάσθηκε. Το ποσό που προκύπτει είναι το μέσο ημερομίσθιο υπολογισμού και πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό των δικαιούμενων ημερομίσθιων ως Δώρο Πάσχα όπως ήδη αναφέραμε. (ημέρες εργασίας : 8)

Σε κάθε περίπτωση το ποσό προσαυξάνεται με την αναλογία του Επιδόματος άδειας (x 0,04166).