Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης 2022 (Ν.3190/1955)

Λεπτομέριες

Άρθρο 19

Ανάκληση και παραίτηση διαχειριστών

1. Ο διαχειριστής που είτε ασκεί καταστατική διαχείριση είτε έχει οριστεί με απόφαση της συνέλευσης των εταίρων, ανακαλείται με απόφαση των εταίρων που λαμβάνεται με την πλειοψηφία του άρθρου 13, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στο καταστατικό. Αν η διαχείριση έχει ανατεθεί για ορισμένο χρόνο, το καταστατικό μπορεί να ορίζει και τους λόγους ανάκλησης. Στην περίπτωση αυτή η ανάκληση γίνεται με την επιφύλαξη τυχόν αξίωσης για αποζημίωση.

2. Ο εταίρος που ασκεί τη νόμιμη διαχείριση του άρθρου 16 μπορεί να ανακληθεί με δικαστική απόφαση, εφόσον υπάρχει σπουδαίος λόγος και απόφαση της συνέλευσης των εταίρων.

3. Αν οι εταίροι είναι δύο (2) σε περίπτωση διαφωνίας, η διαχείριση μπορεί να ανακληθεί από το δικαστήριο μόνο για σπουδαίο λόγο, χωρίς να απαιτείται απόφαση της συνέλευσης των εταίρων.

4. Ύστερα από αίτηση του ενός δεκάτου (1/10) των εταίρων που συγχρόνως εκπροσωπούν το ένα δέκατο (1/10) του συνολικού αριθμού των εταιρικών μεριδίων και εφόσον υπάρχει σπουδαίος λόγος, το δικαστήριο μπορεί να ανακαλεί το διαχειριστή.

5. Συμφωνία για μη ανάκληση από το δικαστήριο για σπουδαίο λόγο είναι άκυρη. Σε περίπτωση επείγοντος αποφασίζει προσωρινά το Μονομελές Πρωτοδικείο κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων.

6. Ο διαχειριστής, ο οποίος έχει οριστεί για ορισμένο χρόνο μπορεί να παραιτηθεί για λόγους που είτε προβλέπονται στο καταστατικό είτε για σπουδαίο λόγο. Άλλως, μπορεί να παραιτηθεί οποτεδήποτε.

7. Για την εφαρμογή των παραγράφων 2, 3, 4 και 6 ως σπουδαίος λόγος νοείται ιδίως η σοβαρή παράβαση καθηκόντων ή η ανικανότητα προς τακτική διαχείριση.

8. Σε περίπτωση ανάκλησης του διαχειριστή, καθώς και σε περίπτωση θανάτου, παραίτησης ή έκπτωσής του για άλλο λόγο, ο νέος διαχειριστής διορίζεται με τη διαδικασία που προβλέπεται στο καταστατικό. Το καταστατικό μπορεί να προβλέπει τη συνέχιση της διαχείρισης από τους λοιπούς διαχειριστές χωρίς αντικατάσταση. Αν οι εταίροι δεν προβούν σε εκλογή διαχειριστή και το καταστατικό δεν περιέχει σχετικές προβλέψεις, ισχύει η διαχείριση του άρθρου 16.

19.1 Ανάκληση διαχειριστή που έχει οριστεί από το καταστατικό ή από την συνέλευση

Ο διαχειριστής που έχει οριστεί είτε με το καταστατικό (καταστατική διαχείριση) είτε με απόφαση της συνέλευσης των εταίρων, μπορεί να ανακαλείται οποτεδήποτε με απόφαση της συνέλευσης των εταίρων, η οποία λαμβάνεται με απλή πλειοψηφία. Διευκρινίζουμε ότι η πλειοψηφία στην ΕΠΕ, ανεξαρτήτως αν αυτή είναι απλή ή αυξημένη, θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να είναι διπλή, δηλαδή να λαμβάνεται κάθε φορά με το απαιτούμενο ποσοστό τόσο των προσώπων, όσο και των εταιρικών μεριδίων (βλ. άρθρο 13 του ν. 3190/1955).

Σε περίπτωση που η διαχείριση έχει ανατεθεί για ορισμένο χρόνο, τότε στο καταστατικό πρέπει να προβλέπονται και συγκεκριμένοι λόγοι ανάκλησης, έτσι ώστε ο διορισμένος διαχειριστής να προστατεύεται από τυχόν αυθαίρετη ανάκλησή του, χωρίς την ύπαρξη κάποιου λόγου, σπουδαίου ή μη.

Αν δεν υφίστανται τέτοιου είδους διατάξεις στο καταστατικό της εταιρείας, τότε ο ανακληθείς διαχειριστής που έχει οριστεί για συγκεκριμένο χρόνο μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση από την εταιρεία, για ενδεχόμενη ζημιά που υπέστη, λόγω της άκαιρης και αναίτιας ανάκλησής του.

19.2 Ανάκληση εταίρου που ασκεί διαχείριση

Ο εταίρος που ασκεί νόμιμη διαχείριση κατά το άρθρο 16 του ν.3190/1955, μπορεί να ανακληθεί εφόσον συντρέχουν σωρευτικά και οι τρεις παρακάτω προϋποθέσεις:

• υπάρχει σπουδαίος λόγος,
• υπάρχει απόφαση της συνέλευσης των εταίρων για ανάκληση του διαχειριστή που ασκεί νόμιμη διαχειριστή, η οποία λαμβάνεται με απλή πλειοψηφία, και
• έχει εκδοθεί δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει την ύπαρξη σπουδαίου λόγου και διατάσσει την ανάκληση του διαχειριστή, κατόπιν της αίτησης της συνέλευσης των εταίρων στο δικαστήριο.

Διευκρινίζουμε όταν εταίρος ασκεί διαχείριση είτε λόγω έλλειψης διαχειριστή είτε επειδή η εταιρεία επέλεξε να μην διορίσει κάποιον διαχειριστή, εταίρο ή τρίτο, τότε χρέη διαχειριστή ασκούν συλλογικά όλοι οι εταίροι,

19.3 Ανάκληση εταίρου σε διμελή Ε.Π.Ε.

Σε περίπτωση που μια εταιρεία είναι διμελής και οι εταίροι διαφωνούν μεταξύ τους, τότε η ανάκληση του ενός εκ των δύο εταίρων που ασκεί είτε νόμιμη είτε καταστατική διαχείριση είτε έχει οριστεί διαχειριστής από τη συνέλευση των εταίρων, ανακαλείται με δικαστική απόφαση για σπουδαίο λόγο, χωρίς να απαιτείται η ύπαρξη απόφασης συνέλευσης των εταίρων.

Η διάταξη αυτή αποσκοπεί στην άρση του αδιεξόδου στο οποίο μπορεί να επέλθει μια διμελής Ε.Π.Ε., λόγω της αδυναμίας εξασφάλισης της απαιτούμενης διπλής πλειοψηφίας για τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης.

19.4 Δικαίωμα ανάκλησης διαχειριστή

Το δικαίωμα ανάκλησης διαχειριστή μπορεί να ασκηθεί και από την μειοψηφία των εταίρων που κατέχουν το 1/10 του συνόλου των εταιρικών μεριδίων και ταυτοχρόνως εκπροσωπούν το 1/10 των εταίρων. Το εν λόγω δικαίωμα αποτελεί αναγκαστικό δίκαιο και οποιαδήποτε πρόβλεψη στο καταστατικό για μη δυνατότητα άσκησής του από τους εταίρους είναι άκυρη.

Η ανάκληση μπορεί να πραγματοποιηθεί κατόπιν δικαστικής απόφασης που εκδίδεται μετά από σχετική αίτηση προς το δικαστήριο που υποβάλλεται από την ανωτέρω μειοψηφία των εταίρων με αιτιολογία την ανάκληση λόγω σπουδαίου λόγου.

19.5 Ανάκληση διαχειριστή που έχει διοριστεί για ορισμένο χρόνο

Προβλέπεται το δικαίωμα του διαχειριστή να παραιτηθεί από την διαχείριση της εταιρείας. Ο διορισμένος για ορισμένο χρόνο μπορεί να παραιτηθεί για λόγους προβλέπονται στο καταστατικό ή για σπουδαίο λόγο.

Η αναγνώριση και αποδοχή του σπουδαίου λόγου δεν απαιτεί σε κάθε περίπτωση έκδοση δικαστικής απόφασης (π.χ. ασθένεια, συνταξιοδότηση, διορισμός στο Δημόσιο κ.ά.).

Ως σπουδαίος λόγος νοείται η σοβαρή παράβαση καθηκόντων του διαχειριστή ή η ανικανότητα του να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του ως διαχειριστής.

19.6 Αντικατάσταση διαχειριστή

Σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο, όπως για παράδειγμα, παραίτηση, ανάκληση, θάνατος, λήξη θητείας, οι διαχειριστές απωλέσουν την ιδιότητά τους, τότε αυτοί αντικαθίστανται σύμφωνα με την διαδικασία που προβλέπεται στο καταστατικό.

Εφόσον μετά και την τροποποίηση της παρ. 2 του άρθρου 6, ο τρόπος διαχείρισης της εταιρείας αποτελεί υποχρεωτικό περιεχόμενο του καταστατικού, η διαχείριση δύναται να συνεχιστεί με τους υπόλοιπους διαχειριστές, εφόσον υπάρχουν.

Αν για οποιονδήποτε λόγο δεν οριστούν διαχειριστές, τότε αυτομάτως τίθεται σε ισχύ η νόμιμη διαχείριση, δηλαδή η διαχείριση ασκείται συλλογικά από όλους τους εταίρους.

19.7 Διορισμός προσωρινού διαχειριστή στην περίπτωση που ο διαχειριστής βρίσκεται σε αντιδικία με την εταιρεία

Σύμφωνα με το σκεπτικό της υπ’ αριθμ. 3189/2006 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθήνας, αν ο εταίρος που βρίσκεται σε αντιδικία με την εταιρεία, είναι συγχρόνως και διαχειριστής της, διορίζεται προσωρινός διαχειριστής σύμφωνα με το άρθρο 69 Α.Κ., για να εκπροσωπήσει την εταιρεία στο δικαστήριο, γιατί τα συμφέροντα της συγκρούονται προφανώς με τα συμφέροντα του διαχειριστή εταίρου που αντιδικεί μ’ αυτήν ( Εφ. ΑΘ. 4623/ 1999 ΕλλΔνη 42.214, Εφ. ΑΘ.1939/1986 ΕλλΔνη 27. 1132).

Δεν συντρέχει ο ίδιος λόγος και στην περίπτωση, που μη διαχειριστής εταίρος Ε.Π.Ε. εγείρει αγωγή κατά της εταιρείας και ζητεί τη λύση της λόγω σπουδαίου λόγου, που οφείλεται σε υπαιτιότητα διαχειριστή, αφού τότε η δίκη δεν ανοίγεται μεταξύ του νομικού προσώπου αφενός και του διαχειριστή αφετέρου, όπως απαιτεί το άρθρο 66 Α.Κ. για να τύχει εφαρμογής, αλλά μεταξύ του νομικού προσώπου και τρίτου, όπως θεωρείται ο ενάγων εταίρος ως προς τις σχέσεις μεταξύ διαχειριστή και εταιρείας .

Στην περίπτωση δε αυτή, διαχειριστής και εταιρεία δεν βρίσκονται εξ ορισμού σε αντίπαλες πλευρές (ώστε να γίνεται δεκτή η αίτηση διορισμού προσωρινού διαχειριστή άνευ ετέρου), αλλά και οι δύο απέναντι στον ενάγοντα και δεν τεκμαίρεται σύγκρουση αλλά αντίθετα είναι πολύ πιθανή συνταύτιση και συμπόρευση των συμφερόντων της εταιρείας με τα ατομικά συμφέροντα του διαχειριστή, ο οποίος μπορεί κάλλιστα, ιδίως όταν είναι ο ίδιος εταίρος, να επιθυμεί και να επιδιώκει την απόκρουση της αγωγής, την διατήρηση της εταιρείας και την ευόδωση του σκοπού της.

Υπό την αντίθετη εκδοχή (Εφ. ΑΘ. 1939/1986 ο.ά.),θα μπορούσε ο ενάγων εταίρος να στερήσει την εταιρεία, κατά τη διεξαγωγή της περί λύσεως αυτής δίκη, από τον καταστατικό ή εκλεγμένο νόμιμα διαχειριστή της, τον οποίο θα έθετε έτσι εκ των προτέρων εκτός μάχης, καταστρατηγώντας μάλιστα και την διάταξη του άρθρου 19, του ν.3190/1955, που απαιτεί απόφαση της συνέλευσης των εταίρων, προκειμένου να στερηθεί ο διαχειριστής των εξουσιών του. (Σ.Σ. Εάν οι εταίροι είναι δύο σε περίπτωση διαφωνίας η διαχείριση μπορεί να ανακληθεί από το δικαστήριο μόνο για σπουδαίο λόγο, χωρίς να απαιτείται απόφαση της συνέλευσης των εταίρων.)

Να σημειωθεί επίσης, ότι η επέμβαση της δικαστικής εξουσίας στην αυτοδιοίκηση των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, συμβιβάζεται με τα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα των Ελλήνων να συνιστούν ενώσεις και σωματεία (άρθρο 12 Συντ.) και να συμμετέχουν στην οικονομική ζωή της χώρας (άρθρο 5 Συντ.), μόνο αν δεχθούμε ότι η διάταξη του άρθρου 69 του ΑΚ αποτελεί εξαιρετικό δίκαιο, ώστε να ερμηνεύεται στενά και να εφαρμόζεται μόνο σε περιπτώσεις απόλυτης ανάγκης (βλ. Νικ. Σ. Παπαντωνίου Γενικές Αρχές, έκδ. 1983, σ. 148).

Έτσι, ακόμη και αν αποδειχθούν σφάλματα του διαχειριστή περί την διαχείριση, δεν συντρέχει εκ του λόγου τούτου σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ διαχειριστή και εταιρείας και δεν συγχωρείται εφαρμογή του άρθρου 69 Α. Κ., του βλαπτομένου εταίρου δυναμένου να ενάγει εάν θέλει την εταιρεία προς λύση της, εκπροσωπούμενη όμως κανονικά από τον καταστατικό ή εκλεγμένο διαχειριστή της

19.8 Διορισμός προσωρινής διοίκησης Ε.Π.Ε., προσωρινοί διαχειριστές

Σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 294/2009 απόφαση του Αρείου Πάγου, προκειμένου το δικαστήριο με τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας να διορίσει προσωρινή διοίκηση ΕΠΕ απαιτείται ως προϋπόθεση η προηγούμενη καταφατική απόφαση της συνέλευσης των εταίρων.