Ελεύθεροι Επαγγελματίες και Ατομικές Επιχειρήσεις 2024

Λεπτομέρειες

• Αναγνωρίζουν ζημίες απομείωσης χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων με βάση τη φορολογική νομοθεσία και δεν εφαρμόζουν τις παρ. 4 έως και 8 του άρθρου 19.
• Δεν εφαρμόζουν τις παρ. 3β και 5 του άρθρου 20 περί προσαύξησης, με έμμεσο κόστος και τόκους, του κόστους παραγωγής αποθεμάτων.
• Δεν εφαρμόζουν την παρ. 4 του άρθρου 22 περί χρήσης της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου ή της σταθερής μεθόδου κατά την επιμέτρηση χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων στο αποσβέσιμο κόστος.
• Αναγνωρίζουν προβλέψεις, σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία και δεν εφαρμόζουν τις παρ. 11 έως και 14 του άρθρου 22.
• Αναγνωρίζουν τις κρατικές επιχορηγήσεις, σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία και δεν εφαρμόζουν τις παρ. 1 και 2 του άρθρου 23.
• Δεν εφαρμόζουν τις παρ. 3 έως και 5 του άρθρου 23 περί δυνατότητας αναγνώρισης αναβαλλόμενης φορολογίας.
• Δεν εφαρμόζουν το άρθρο 24 του παρόντος νόμου περί επιμέτρησης στην εύλογη αξία.
• Δύνανται να μην εφαρμόζουν τις παρ. 1 έως και 3 του άρθρου 28 περί αναδρομικής διόρθωσης των επιπτώσεων από αλλαγές λογιστικών πολιτικών και αναγνώριση λαθών και αναγνωρίζουν τις σχετικές επιπτώσεις στα ποσά των χρηματοοικονομικών καταστάσεων στην περίοδο που η αλλαγή λογιστικής πολιτικής πραγματοποιείται ή το λάθος εντοπίζεται.
• Παρέχουν τις πληροφορίες μόνο των παρ. 3 και 34 του άρθρου 29.[1]
• Δύνανται να μην διενεργούν απογραφή των αποθεμάτων τους και να αντιμετωπίζουν τις αγορές της περιόδου ως έξοδο, εφόσον ο ετήσιος καθαρός κύκλος εργασιών δεν υπερβαίνει το ποσό των 150.000 ευρώ από πωλήσεις αγαθών.
• Υποχρεούνται σε διενέργεια απογραφής για τις 3 τουλάχιστον επόμενες ετήσιες περιόδους, εφόσον επιλέγουν να διενεργήσουν απογραφή για τον προσδιορισμό των αποτελεσμάτων μιας περιόδου, ενώ δεν διενεργούσαν.
• Όταν επιλέγουν να διενεργήσουν φυσική απογραφή στο τέλος της περιόδου, ενώ δεν διενεργούσαν, για τον υπολογισμό του κόστους πωληθέντων της ίδιας περιόδου το απόθεμα έναρξης θεωρείται μηδέν.
• Όταν επιλέγουν σε μια περίοδο να παύσουν να διενεργούν φυσική απογραφή, ενώ διενεργούσαν, το απόθεμα τέλους της τελευταίας περιόδου δεν λαμβάνεται υπόψη στον υπολογισμό των αποτελεσμάτων της πρώτης περιόδου στην οποία δεν διενεργείται απογραφή.

3.19 Προσάρτημα

Σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 29 των ΕΛΠ, το προσάρτημα των χρηματοοικονομικών καταστάσεων παρέχει πληροφορίες σχετικά με:

• Την επωνυμία της οντότητας.
• Το νομικό τύπο της οντότητας.
• Την περίοδο αναφοράς.
• Τη διεύθυνση της έδρας της οντότητας.
• Το δημόσιο μητρώο στο οποίο είναι εγγεγραμμένη η οντότητα ή αντίστοιχες πληροφορίες, κατά περίπτωση.
• Εάν η οντότητα λειτουργεί με την παραδοχή της συνεχιζόμενης δραστηριότητας.
• Εάν η οντότητα είναι υπό εκκαθάριση.
• Την κατηγορία της οντότητας (πολύ μικρή, μικρή, μεσαία, μεγάλη, δημοσίου συμφέροντος), σύμφωνα με τον παρόντα νόμο.
• Δήλωση ότι οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις έχουν καταρτιστεί σε πλήρη συμφωνία με τον παρόντα νόμο.

Τέλος, οι πολύ μικρές οντότητες που τηρούν απλογραφικά βιβλία και κάνουν χρήση της επιλογής της παρ. 8 του άρθρου 16 (σύνταξη μόνο Κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης), δηλώνουν τη συγκεκριμένη επιλογή που έχουν χρησιμοποιήσει.

3.20 Ειδικές περιπτώσεις ανά επάγγελμα

3.20.1 Νομικές υπηρεσίες

3.20.1.1 Τρόπος τήρησης βιβλίων δικηγόρων

Στο βιβλίο εσόδων-εξόδων που τηρείται από το δικηγόρο καταχωρούνται σε ιδιαίτερες στήλες στο σκέλος των εσόδων, με δικαιολογητικό εγγραφής την ΑΠΥ, ως ακαθάριστο έσοδο από παροχή υπηρεσιών, η ακαθάριστη αξία της αμοιβής (πριν την παρακράτηση του φόρου) και, ξεχωριστά, ο ΦΠΑ που αναλογεί σ’ αυτή. Οι τυχόν κρατήσεις που διενεργούνται από τους δικηγορικούς συλλόγους καταχωρούνται στο σκέλος των εξόδων, με δικαιολογητικό έγγραφης το γραμμάτιο προκαταβολής που εκδίδεται από τους δικηγορικούς συλλόγους.

Σημειώνεται ακόμη ότι, για τις ανάγκες του φόρου προστιθέμενης αξίας, στο σκέλος των εξόδων, καταχωρούνται οι δαπάνες και ανάλογα αν παρέχεται ή δεν παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ καθώς και ο ΦΠΑ που αναλογεί σ’ αυτές (δαπάνες με δικαίωμα έκπτωσης / δαπάνες χωρίς δικαίωμα έκπτωσης).

Επίσης, σημειώνεται ότι, δεν απαιτείται να καταχωρούνται διακεκριμένα ο φόρος που παρακρατείται, είτε από το δικηγορικό σύλλογο είτε από τους λοιπούς υπόχρεους σε παρακράτηση.

3.20.1.2 Έκδοση γραμματίων προκαταβολής δικηγορικών συλλόγων

Δεδομένου ότι οι διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 69 του ΚΦΕ, είναι εν πολλοίς ίδιες με τις διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 52 του π.ΚΦΕ, θεωρούμε ότι έχουν εφαρμογή τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1026/2012, τα οποία ορίζουν τα εξής: «Όταν για τη διενέργεια δικονομικών πράξεων ή την παράσταση του δικηγόρου σε συμβολαιογραφική πράξη απαιτείται η έκδοση γραμματίου προκαταβολής, από τον οικείο δικηγορικό σύλλογο, δεν εκδίδεται απόδειξη παροχής υπηρεσιών, δεδομένου ότι το ποσό αναφοράς που αναγράφεται στο υπόψη γραμμάτιο καλύπτει ανάγκες υπολογισμού κρατήσεων υπέρ τρίτων (δικηγορικούς συλλόγους, ταμεία κ.λπ.) και δεν αποτελεί ακαθάριστη αμοιβή σύμφωνα με τις διατάξεις της φορολογίας εισοδήματος. (ΠΟΛ.1026/2012)

Τα ανωτέρω, όπως είναι αυτονόητο, δεν αναιρούν την υποχρέωση των δικηγόρων να εκδίδουν τις αποδείξεις παροχής υπηρεσιών στον προβλεπόμενο χρόνο, για τις δικαιούμενες αμοιβές από την παροχή των υπηρεσιών τους.» (ΠΟΛ.1046/2012)

3.20.1.3 Περιεχόμενο εκδιδόμενων στοιχείων δικηγόρων

Δεδομένου ότι οι διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 69 του ΚΦΕ, είναι εν πολλοίς ίδιες με τις διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 52 του ν.2238/1994, θεωρούμε ότι έχουν εφαρμογή τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1026/2012, τα οποία ορίζουν τα εξής:

Με τις διατάξεις του άρθρου 5 του ν.3919/2011 καταργήθηκε η ελάχιστη αμοιβή των δικηγόρων κι έτσι από 2.7.2011, τα της αμοιβής των δικηγόρων, καθορίζονται με τις διατάξεις της παρ. 6 του υπόψη άρθρου, που αντικατέστησε την παρ. 1 του άρθρου 92 του Κώδικα Δικηγόρων, δηλαδή η αμοιβή αυτή πλέον καθορίζεται, είτε με βάση έγγραφες συμφωνίες με τους εντολείς τους, είτε με βάση τις νόμιμες αμοιβές όπως ισχύουν.

Ακόμη, με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 20 του ν.3943/2011, με τις οποίες τροποποιήθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 52 του ΚΦΕ, ορίστηκε ότι, επί των δικηγορικών αμοιβών οφείλεται προκαταβολή φόρου 15%.

Επίσης, οι υπόχρεοι παρακράτησης φόρου 20%, για τις αμοιβές που καταβάλουν σε δικηγόρους, διενεργούν την υπόψη παρακράτηση στο ακαθάριστο ποσό της αμοιβής που καταβάλλεται στον δικηγόρο μετά την αφαίρεση της αμοιβής που αναγράφεται επί του γραμματίου προκαταβολής ως ποσό αναφοράς και εφόσον η καταβαλλόμενη επιπλέον του γραμματίου αμοιβή ξεπερνά το ποσό των 300€.

Κατόπιν των ανωτέρω, στο περιεχόμενο των αποδείξεων παροχής υπηρεσιών, πρέπει να αναγράφονται διακεκριμένα τα εξής ποσά:

α) Η ακαθάριστη αμοιβή,

β) Ο ΦΠΑ (24%) που αναλογεί στην ακαθάριστη αμοιβή,

γ) Η παρακράτηση φόρου εισοδήματος (20%) από τους υπόχρεους σε παρακράτηση.

Επισημαίνεται ότι, όταν εκδίδεται χειρόγραφη ΑΠΥ η αξία της αμοιβής, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, αναγράφεται και ολογράφως.

Ακόμη, διευκρινίζεται ότι, τα περί αναγραφής στην απόδειξη παροχής υπηρεσιών, μεταξύ άλλων, της ένδειξης «ΕΠΙ ΠΙΣΤΩΣΕΙ», από τον επιτηδευματία που τηρεί βιβλία τρίτης κατηγορίας και παρέχει υπηρεσίες με πίστωση, μπορεί να εφαρμοστεί, προαιρετικά και από τους δικηγόρους που τηρούν απλογραφικά βιβλία.

Σημ.: Υπενθυμίζεται ότι σε άλλους υπόχρεους απεικόνισης συναλλαγών, εκδίδεται Τιμολόγιο και όχι ΛΣΠ.

3.20.1.4 Αναβολή εκδίκασης της υπόθεσης – Εκδιδόμενα στοιχεία

Δεδομένου ότι οι διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 69 του ΚΦΕ, είναι εν πολλοίς ίδιες με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 52 του π.ΚΦΕ, θεωρούμε ότι έχουν εφαρμογή τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1208/2010 σύμφωνα με την οποία όταν για διάφορους λόγους π.χ. αναβολή της συζήτησης της υπόθεσης, ματαίωση του συμβολαίου κ.λπ., θέμα που αποδεικνύεται με οποιοδήποτε πρόσφορο τρόπο π.χ. βεβαίωση της αναβολής από το δικαστήριο κ.λπ., εφόσον ακυρώνεται το εκδοθέν γραμμάτιο προείσπραξης και έχει ήδη εκδοθεί η αντίστοιχη ΑΠΥ, τότε:

α) στους μεν επιτηδευματίες εκδίδεται πιστωτικό τιμολόγιο

β) στους δε ιδιώτες, γίνεται δεκτό, να εκδίδεται απόδειξη επιστροφής, στην οποία, εκτός των λοιπών δεδομένων, αναγράφεται και το ονοματεπώνυμο και η διεύθυνση του πελάτη καθώς ο α/α της σχετικής ΑΠΥ.

3.20.1.5 Διαδικαστικές ενέργειες στα πλαίσια ενιαίας εντολής

Δεδομένου ότι οι διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 69 του ΚΦΕ, είναι εν πολλοίς ίδιες με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 52 του π.ΚΦΕ, θεωρούμε ότι έχουν εφαρμογή τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1208/2010, τα οποία ορίζουν τα εξής:

«Οι προπαρασκευαστικές ή διαδικαστικές ενέργειες των δικηγόρων, οι οποίες λαμβάνουν χώρα στα πλαίσια εντολής για εκκρεμή δίκη ή συνέχονται αιτιωδώς μ’ αυτή (π.χ. κλήσεις πάσης φύσεως, εξώδικες προσκλήσεις ή δηλώσεις, εκπροσώπηση εντολέως, αναβολές κ.λπ.), δεν λογίζονται ως επιμέρους τμηματικές δικηγορικές πράξεις και δεν απαιτείται η έκδοση ιδιαίτερης ΑΠΥ, εφόσον δεν υφίσταται απαίτηση αμοιβής γι’ αυτές.» (ΠΟΛ.1208/2010)

3.20.1.5 Μέρισμα δικηγόρων

Για την είσπραξη του διανεμόμενου μερίσματος, από μέλη δικηγόρους του οικείου δικηγορικού συλλόγου, από λογαριασμό που έχει συσταθεί για αυτόν το σκοπό, δεν απαιτείται η έκδοση απόδειξης παροχής υπηρεσιών από τους δικηγόρους (σ.σ. πλέον ΤΠΥ) (ΣτΕ 4083/1997). Όμως, επειδή, το ποσό αυτό αποτελεί ακαθάριστο έσοδο που συναθροίζεται με τα υπόλοιπα ακαθάριστα έσοδα του δικηγόρου, πρέπει να καταχωρείται στα τηρούμενα βιβλία με βάση τα δικαιολογητικά καταβολής από το δικηγορικό σύλλογο.

Ειδικά, στην περίπτωση που ο δικηγόρος εργάζεται αποκλειστικά με πάγια αντιμισθία και επειδή το εισόδημά αυτό θεωρείται ότι αποκτάται από μισθωτές υπηρεσίες, δεν είναι δηλαδή υπόχρεος σε τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων, το δικαιούμενο μέρισμα εμφανίζεται απ’ ευθείας στον προβλεπόμενο για τα ελευθέρια επαγγέλματα κωδικό της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του με βάση τα δικαιολογητικά καταβολής από το δικηγορικό σύλλογο.

Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που ο δικηγόρος αποκτά δικαίωμα άσκησης επαγγέλματος και επομένως δικαιούται μέρισμα, αλλά για διάφορους λόγους (π.χ. συνέχιση σπουδών για μεταπτυχιακό) δεν έχει κάνει έναρξη επαγγέλματος ως δικηγόρος και δεν είναι επιτηδευματίας από άλλη αιτία. (ΠΟΛ.1208/2010)

Eπί οποιουδήποτε ποσού καταβάλλεται ως μέρισμα σε δικηγόρους από τους οικείους δικηγορικούς συλλόγους ή ταμεία συνεργασίας ή διανεμητικούς λογαριασμούς υποχρεωτικά ενεργείται παρακράτηση φόρου με συντελεστή 15% στο ακαθάριστο ποσό του μερίσματος και ο φόρος αποδίδεται με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας μέσω διαδικτύου, από τους οικείους δικηγορικούς συλλόγους με ευθύνη των προέδρων τους, στο δικτυακό τόπο της ΑΑΔΕ. (ΠΟΛ.1026/2012)

3.20.1.6 Εκδιδόμενα στοιχεία για αμοιβές που εισπράττει δικηγόρος, ως σύνδικος πτώχευσης και κηδεμόνας σχολάζουσας κληρονομιάς

Τα φορολογικά στοιχεία εκδίδονται στο όνομα αυτών που πράγματι συμβάλλονται με τον εκδότη (επιτηδευματίες, ιδιώτες, Δημόσιο, ΝΠΔΔ κ.λπ.) και βαρύνονται με τη σχετική δαπάνη, θέμα που συναρτάται με πραγματικά περιστατικά και δεδομένα.

Με βάση τα ανωτέρω αναφερόμενα είναι προφανές ότι, ο δικηγόρος, ως σύνδικος πτώχευσης, εφόσον η εισπραττόμενη απ’ αυτόν αμοιβή βαρύνει την πτωχεύσασα επιχείρηση, θα εκδώσει τιμολόγιο επ’ ονόματι της επιχείρησης (πρωτεύσασα). Στην περίπτωση που ο δικηγόρος λαμβάνει αμοιβή, ως κηδεμόνας σχολάζουσας κληρονομιάς και εφόσον η υπόψη αμοιβή βαρύνει αυτήν, θα εκδώσει τιμολόγιο στο όνομα της σχολάζουσας κληρονομιάς, η οποία σημειωτέον είναι υποκείμενο φορολογικών υποχρεώσεων και διατηρεί τον ΑΦΜ του αποβιώσαντα

3.20.1.7 Παροχή δικηγορικών υπηρεσιών όταν το απαιτητό της αμοιβής εξαρτάται μόνο από το (θετικό) αποτέλεσμα της υπόθεσης

Δεδομένου ότι οι διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 69 του ΚΦΕ, είναι εν πολλοίς ίδιες με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 52 του π.ΚΦΕ, θεωρούμε ότι έχουν εφαρμογή τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1208/2010, τα οποία ορίζουν τα εξής:

Στην περίπτωση παροχής δικηγορικών υπηρεσιών που το απαιτητό της αμοιβής εξαρτάται μόνο από το θετικό αποτέλεσμα της υπόθεσης, η ΑΠΥ (ή το ΤΠΥ) εκδίδεται στο χρόνο αυτό, δηλαδή στο χρόνο που πληρούται η αίρεση περί της θετικής έκβασης, οπότε και καθίσταται πλέον απαιτητή η αμοιβή για την υπηρεσία που παρασχέθηκε.

Παράδειγμα 1:

Δικηγόρος συμφωνεί με ανώνυμη εταιρεία κατ’ αποκοπή αμοιβή 9.000 ευρώ για νομική υποστήριξη στη διαδικασία εισαγωγής της στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών (ΧΑΑ), με την προϋπόθεση ότι θα πραγματοποιηθεί η εισαγωγή. Οι δικηγορικές υπηρεσίες αρχίζουν να παρέχονται την 1.7.2011 και η εισαγωγή στο ΧΑΑ εγκρίνεται στις 20.3.2012. Η δικηγορική υπηρεσία ολοκληρώνεται με την έγκριση της εισαγωγής, ήτοι στις 20.3.2012 και στον ίδιο χρόνο εκδίδεται και η σχετική ΑΠΥ για το σύνολο του ποσού, ανεξαρτήτως εάν εισπραχθεί ή όχι το αντάλλαγμα. Αυτονόητο είναι ότι σε περίπτωση που δεν εγκριθεί η εισαγωγή δεν εκδίδεται ΑΠΥ. (ΠΟΛ.1208/2010)

Παράδειγμα 2:

Δικηγόρος αναλαμβάνει υπόθεση για λογαριασμό πελάτη του και συμφωνεί επιπλέον αμοιβή 2.000 ευρώ, πέραν της ελάχιστης των 700 ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι η υπόθεση θα κριθεί υπέρ του πελάτη του, με βάση την συμφωνία τους. Το γραμμάτιο προείσπραξης με την ελάχιστη αμοιβή (700 ευρώ) εκδίδεται από το δικηγορικό σύλλογο στις 15.6.2011, το δικαστήριο γίνεται στις 18.6.2011 οπότε εκδίδεται και η σχετική ΑΠΥ, ενώ η εκτελεστή απόφαση του δικαστηρίου, η οποία είναι θετική για τον πελάτη του δικηγόρου, εκδίδεται στις 20.1.2012, χρόνος που ολοκληρώνεται η παρασχεθείσα υπηρεσία και καθίσταται απαιτητή η επιπλέον αμοιβή των 2.000 ευρώ, οπότε και εκδίδεται η σχετική ΑΠΥ.

 

3.20.1.8 Εργολαβικό δίκης – Χρόνος έκδοσης στοιχείου

Δεδομένου ότι οι διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 69 του ΚΦΕ, είναι εν πολλοίς ίδιες με τις διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 52 του π.ΚΦΕ, θεωρούμε ότι έχουν εφαρμογή τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1208/2010, τα οποία ορίζουν τα εξής:

Όταν, μεταξύ του δικηγόρου και του εντολέα του, έχει συναφθεί εργολαβικό συμβόλαιο (εργολαβικό δίκης), όταν δηλαδή η αμοιβή του δικηγόρου εξαρτάται από την έκβαση της δίκης π.χ. ως ποσοστό επί του αντικειμένου αυτής, η ΑΠΥ (ή το ΤΠΥ) εκδίδεται με την εκτέλεση της απόφασης του δικαστηρίου, ήτοι με την καταβολή στον πελάτη του δικηγόρου του επιδικασθέντος ποσού, οπότε και η αμοιβή του δικηγόρου καθίσταται απαιτητή.

Παράδειγμα:

Δικηγόρος συνάπτει τον Φεβρουάριο του 2011 εργολαβικό με πελάτη του για διεκδίκηση αποζημίωσης ύψους 30.000 ευρώ και η αμοιβή του ορίζεται στο 10% της επιδικασθησόμενης αποζημίωσης. Η υπόθεση τελεσιδικεί στις 10.3.2013 για ποσό αποζημίωσης 12.000 ευρώ, ενώ η καταβολή του επιδικασθέντος ποσού στον πελάτη του δικηγόρου πραγματοποιείται στις 23.4.2014. Ο δικηγόρος εκδίδει την ΑΠΥ στις 23.4.2014 με αξία 1.200 ευρώ (12.000 x 10% = 1.200).

Ειδικά, για τα εργολαβικά συμβόλαια, τα οποία έχουν συναφθεί πριν την 1.1.2011, η σχετική ΑΠΥ εκδίδεται από το δικηγόρο με την είσπραξη της οφειλόμενης αμοιβής.

Παράδειγμα:

Δικηγόρος έχει συνάψει τον Φεβρουάριο του 2007 εργολαβικό με πελάτη του για διεκδίκηση αποζημίωσης ύψους 10.000 ευρώ και η αμοιβή του ορίζεται στο 20% της επιδικασθησόμενης αποζημίωσης. Η υπόθεση τελεσιδικεί στις 10.3.2011 για ποσό αποζημίωσης 10.000 ευρώ. Η καταβολή του επιδικασθέντος ποσού στον πελάτη του δικηγόρου πραγματοποιείται στις 11.1.2012, ενώ ο δικηγόρος εισπράττει την αμοιβή του στις 28.7.2014. Ο δικηγόρος εκδίδει την ΑΠΥ στις 28.7.2014 με αξία 2.000 ευρώ (10.000 x 20% = 2000). (ΠΟΛ.1208/2010)