Λεπτομέρειες

Άρθρο 65

Ανακοπή από τον οφειλέτη

 

1. Πριν από την έναρξη της εκτέλεσης ο οφειλέτης μπορεί να ασκήσει ανακοπή κατά της ατομικής ειδοποίησης και κατά του νομίμου τίτλου. Με την ανακοπή επιτρέπεται η προβολή αντιρρήσεων ουσιαστικού ή δικονομικού δικαίου, καθώς και η αμφισβήτηση της ουσιαστικής βασιμότητας της απαίτησης του Δημοσίου, εφόσον ο προσδιορισμός της δεν έχει ανατεθεί σε δικαστήρια ή σε διοικητικές επιτροπές που αποφαίνονται με δύναμη δεδικασμένου.

 

2. Η ανακοπή του οφειλέτη μετά την έναρξη της εκτέλεσης ασκείται για τους παρακάτω περιοριστικά αναφερόμενους λόγους:

α) αν η εκτέλεση έλαβε χώρα βάσει άκυρου τίτλου είσπραξης,

β) αν το χρέος αποσβέστηκε με καταβολή ή συμψηφισμό σύμφωνα με το άρθρο 75 ή λόγω διαγραφής του και αυτά αποδεικνύονται με έγγραφο,

γ) αν το χρέος αποσβέστηκε επιγενόμενα με άλλον τρόπο και η απόσβεση αποδεικνύεται με έγγραφο,

δ) αν το χρέος παραγράφηκε,

ε) αν αυτός, σε βάρος του οποίου επιδιώκεται η είσπραξη ως διάδοχος του υπόχρεου, δεν είναι ο κατά τον νόμο υπόχρεος, και

στ) αν κατά την εκτέλεση έλαβαν χώρα παραλείψεις ή ακυρότητες, υπό τους όρους του άρθρου 67.

Κάθε άλλη αμφισβήτηση σχετικά με την ύπαρξη της οφειλής προς το Δημόσιο είναι απαράδεκτη στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής.

 

3. Με την επιφύλαξη των άρθρων 216 επ. του Κ.Δ.Δ., η ανακοπή του οφειλέτη πριν από την έναρξη της εκτέλεσης ασκείται ενώπιον του καθ’ ύλην αρμόδιου δικαστηρίου, σύμφωνα με τα άρθρα 583 έως 585 του Κ.Πολ.Δ., ενώ μετά την έναρξή της ασκείται ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου του τόπου της εκτέλεσης.

 

4. Η άσκηση της ανακοπής δεν αναστέλλει σε καμία περίπτωση την εκτέλεση. Εφόσον, όμως, ασκηθεί ανακοπή κατά της διοικητικής εκτέλεσης, ο οφειλέτης μπορεί με αίτησή του ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου, η οποία εκδικάζεται κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, να ζητήσει την αναστολή της εκτέλεσης. Προϋπόθεση για τη χορήγηση της αναστολής από το δικαστήριο είναι η πιθανολόγηση της ευδοκίμησης της ανακοπής. Μέχρι την έκδοση της απόφασης επί της αίτησης αναστολής μπορεί να χορηγηθεί από το δικαστήριο προσωρινή διαταγή.

Αιτιολογική έκθεση:

Με το άρθρο 65 κωδικοποιείται το άρθρο 73 του ν.δ. 356/1974, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 12 του ν. 1867/1989 (Α’ 227).

Με την παρ. 1 του άρθρου 65 κωδικοποιείται η παρ.1 του κωδικοποιούμενου άρθρου 73 κατά το μέρος που αφορά στις προσβαλλόμενες με την ανακοπή του οφειλέτη πράξεις πριν από την έναρξη της εκτέλεσης και στους λόγους που μπορεί να προβληθούν με αυτήν. Δεν έχει περιληφθεί στις προσβαλλόμενες πράξεις το ένταλμα προσωπικής κράτησης λόγω της κατάργησης του σχετικού θεσμού. Με την παρ. 2 του άρθρου 65 κωδικοποιείται η παρ. 2 του κωδικοποιούμενου άρθρου 73, κατά το μέρος που αφορά στους προβαλλόμενους με την ανακοπή του οφειλέτη λόγους μετά την έναρξη της εκτέλεσης και στους σχετικούς περιορισμούς, με αντικατάσταση της παραπομπής στο άρθρο 75 του ν.δ. 356/1974 με αντίστοιχη παραπομπή στο κωδικοποιητικό άρθρο 67. Στους λόγους αυτούς δεν έχουν περιληφθεί τα σχετικά με την προσωπική κράτηση λόγω της κατάργησης του σχετικού θεσμού.

Με την παρ. 3 του άρθρου 65 κωδικοποιούνται σε ενιαία διάταξη οι παρ. 1 και 2 του κωδικοποιούμενου άρθρου 73, στο μέτρο που αυτές ρυθμίζουν τα δικονομικά ζητήματα των ανακοπών του κωδικοποιητικού άρθρου. Στη ρύθμιση αυτή τίθεται η επιφύλαξη των άρθρων 216 επ. του Κ.Δ.Δ. οι οποίες διέπουν τις αντίστοιχες ανακοπές του εν λόγω Κώδικα, υπό την έννοια ότι η κωδικοποιητική διάταξη δεν τροποποιεί θέματα δικαιοδοσίας ούτε μεταβάλει τα κριτήρια κατανομής των υποθέσεων μεταξύ πολιτικών και διοικητικών δικαστηρίων (υποκείμενη σχέση, στην οποία στηρίζεται ο τίτλος που αποτελεί το θεμέλιο της εκτέλεσης κ.λπ.).

Με την παρ. 4 του άρθρου 65 κωδικοποιείται η παρ. 3 του κωδικοποιούμενου άρθρου 73, όπως αυτή τροποποιήθηκε με το άρθρο 12 του ν. 1867/1989 (Α’ 227), με προσαρμογή του τελευταίου εδαφίου αυτής σχετικά με τη χορήγηση σημειώματος προσωρινής αναστολής στις ισχύουσες διατάξεις του συμπληρωματικά εφαρμοζόμενου άρθρου 691Α Κ.Πολ.Δ., περί της δυνατότητας χορήγησης από το δικαστήριο προσωρινής διαταγής.

Αντιστοίχιση με ν.δ.356/1974:

Άρθρο 73 – Ανακοπαί υπό του οφειλέτου

1. Η προ της ενάρξεως της εκτελέσεως ανακοπή του οφειλέτου ασκείται:

α) κατά της εκδοθείσης ατομικής ειδοποιήσεως,

β) κατά του εκδοθέντος και μη εκτελεσθέντος εντάλματος προσωπικής κρατήσεως και

γ) κατά του νομίμου τίτλου, εκδικάζεται δε υπό των καθ` ύλην αρμοδίων δικαστηρίων κατά τας διατάξεις των άρθρων 583-585 του Κώδικος Πολιτικής Δικονομίας.

Διά ταύτης επιτρέπεται η προβολή πάσης αντιρρήσεως ουσιαστικού ή δικονομικού δικαίου ως και η αμφισβήτησις του κατ` ουσίαν βασίμου της απαιτήσεως του Δημοσίου εφ` όσον ο προσδιορισμός ταύτης δεν έχει ανατεθή εις δικαστήρια ή εις διοικητικάς επιτροπάς αποφαινομένας μετά δυνάμεως δεδικασμένου.

2. Η κατά της αρξαμένης εκτελέσεως ανακοπή του οφειλέτου ασκείται ενώπιον πάντοτε του Μονομελούς Πρωτοδικείου του τόπου της εκτελέσεως και διά τους κάτωθι περιοριστικώς αναφερομένους λόγους:

α) Εάν η εκτέλεσις εχώρησε βάσει ακύρου τίτλου προς είσπραξιν.

β) Εάν το χρέος απεσβέσθη διά καταβολής ή διά συμψηφισμού κατά τας διατάξεις του άρθρου 83 του παρόντος Ν. Διατάγματος ή συνεπεία διαγραφής, αποδεικνυομένων εγγράφως.

γ) Εάν επιγενομένως απεσβέσθη άλλως το χρέος του οφειλέτου,της αποσβέσεως αποδεικνυομένης εγγράφως.

δ) Εάν το χρέος παρεγράφη.

ε) Εάν ο διωκόμενος ως διάδοχος του υποχρέου δεν είναι ο νόμω υπόχρεως.

στ) Εάν ο διωκόμενος δεν υπόκειται εις προσωπικήν κράτησιν και

ζ) Εάν κατά την εκτέλεσιν εχώρησαν παραλείψεις ή ακυρότητες, τηρουμένων των εν άρθρω 75 του παρόντος Ν. Διατάγματος οριζομένων.

Αμφισβήτησις άλλη περί της υπάρξεως της οφειλής προς το Δημόσιον είναι απαράδεκτος εν τη διαδικασία ταύτη.

3. Η ασκηθείσα ανακοπή εν ουδεμία περιπτώσει αναστέλλει την εκτέλεσιν. Ασκηθείσης όμως ανακοπής κατά της διοικητικής εκτελέσεως ο οφειλέτης δύναται δι` αιτήσεως του απευθυνομένης ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου και εκδικαζομένης κατά την διαδικασίαν των ασφαλιστικών μέτρων να αιτήσηται την αναστολήν της εκτελέσεως. Προϋπόθεση για τη χορήγηση αναστολής από το Δικαστήριο είναι η πιθανολόγηση της ευδοκίμησης της ανακοπής. Με προφορική αίτηση του πληρεξουσίου του ανακόπτοντος δύναται να χορηγηθεί και σημείωμα προσωρινής αναστολής μέχρι την έκδοση απόφασης για την αίτηση αναστολής.

65.1 Λόγοι ανακοπής.

Με την ανακοπή του άρθρου 73 του ΚΕΔΕ επιτρέπεται η προβολή κάθε αντίρρησης, ουσιαστικού ή δικονομικού δικαίου, καθώς και η αμφισβήτηση της ουσιαστικής βασιμότητας της απαίτησης του Δημοσίου, εφόσον ο προσδιορισμός αυτής δεν έχει ανατεθεί σε δικαστήρια ή σε διοικητικές επιτροπές, που αποφαίνονται με δύναμη δεδικασμένου (ΑΠ 1405/2021 “www.areiospagos.gr”).

65.2 Λόγοι σχετικά με τις ατομικές ειδοποιήσεις. 65.2.1 Αναφορικά με την παράλειψη κοινοποίησης ατομικής ειδοποίησης ή/και την εκπρόθεσμη κοινοποίηση αυτής στον οφειλέτη.

Η ατομική ειδοποίηση είτε ακολουθεί την ταμειακή βεβαίωση εν στενή εννοία, η οποία προβλέπεται από τις προαναφερθείσες διατάξεις του ΚΕΔΕ, μεταξύ άλλων και για τις φορολογικές οφειλές, για τις οποίες αποκτήθηκε ο εκτελεστός τίτλος πριν την 1.1.2014, είτε έπεται της πράξης καταχώρισης του νόμιμου τίτλου στα βιβλία της Φορολογικής Διοίκησης, η οποία, ως εσωτερική διοικητική διαδικασία, ισχύει προκειμένου για φορολογικές οφειλές, για τις οποίες ο εκτελεστός τίτλος αποκτήθηκε μετά την 1.1.2014 (βλ. ΣτΕ ΕΑ 215-217/2016 ΤΝΠΔΣΑ, ΛΟΓΙΣΤΗΣ 2016, 1067), αποσκοπεί στο να γνωστοποιηθεί στον οφειλέτη το χρέος του και η αιτία του, ούτως ώστε να δυνηθεί αυτός να στραφεί με τα ένδικα βοηθήματα που προβλέπει ο Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας (ανακοπή και αναστολή εκτέλεσης) κατά περίπτωση, είτε κατά της πράξης ταμειακής βεβαιώσεως, είτε κατά της ατομικής ειδοποίησης καταβολής – υπερημερίας (βλ. ΣτΕ ΕΑ 215-217/2016 ΤΝΠΔΣΑ, ΛΟΓΙΣΤΗΣ 2016, 1067), ή να προβεί σε ρύθμιση του χρέους του (ΔΠΑ 9540/2021 ΝΟΜΟΣ).

Οι ρυθμίσεις του άρθρου 7 παρ.2 ΚΕΔΕ και του άρθρου 47 παρ.2 εδ΄.β’ ΚΦΔ δεν είναι σύμφωνες με την πάγια νομολογία του ΣΤΕ, σύμφωνα με την οποία σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να προηγείται η κοινοποίηση της ατομικής ειδοποίησης στον οφειλέτη για την εγκυρότητα των μέτρων εκτέλεσης που λαμβάνονται (ΔΕφΑθ 1056/2021 αδημ., ΔΠρΘεσσαλ 1997/2021 αδημ. και 1532/2021 ΝΟΜΟΣ).

 

Παράλειψη κοινοποίησης ατομικής ειδοποίησης ή καθυστερημένη γνωστοποίηση αυτής στον οφειλέτη επιφέρει ακύρωση της επισπευδόμενης εκτέλεσης κατόπιν άσκησης σχετικής ανακοπής του οφειλέτη με επίκληση δικονομικής βλάβης, αφού η διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 4 του ΚΕΔΕ πρέπει να ερμηνευθεί σύμφωνα με το άρθρο 20 του Συντάγματος (ΣΤΕ 29/2013 ΤΝΠΔΣΑ, ΔΕφΑθ 44/2010 ΝΟΜΟΣ).

Η υποχρέωση κοινοποίησης ατομικής ειδοποίησης διατηρήθηκε και μετά την έναρξη ισχύος του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Ν. 4174/2013, ΔΠΑ 12936/2019 ΝΟΜΟΣ).

Σε περίπτωση που για ορισμένα εκ των χρεών, μη υπαχθέντων σε ρύθμιση,  δεν είχε κοινοποιηθεί ατομική ειδοποίηση στον οφειλέτη πριν την επιβολή αναγκαστικής κατάσχεσης, η τελευταία δεν ακυρώνεται στο σύνολό της, εάν έστω και ένα από τα χρέη οφείλεται νομίμως, είτε ολόκληρο, είτε σε μικρότερο ποσό, αλλά μεταρρυθμίζεται (ΔΕφΑθ 1132/2022 ΝΟΜΟΣ, ΔΠΑ 9372/2021 ΝΟΜΟΣ, ΔΠΑ 12266/2020 ΝΟΜΟΣ).

65.2.2 Αναφορικά με την παράλειψη κοινοποίησης ατομικής ειδοποίησης ή/και την εκπρόθεσμη κοινοποίηση αυτής στον οφειλέτη και στα τρίτα αλληλεγγύως ευθυνόμενα πρόσωπα.

 Αναγκαία προϋπόθεση για τη λήψη κατά των ανωτέρω προσώπων οποιουδήποτε μέτρου αναγκαστικής εκτέλεσης για την είσπραξη του οφειλόμενου από την εταιρεία φόρου συνιστά η προηγούμενη έκδοση και νόμιμη κοινοποίηση προς τα πρόσωπα αυτά της ατομικής ειδοποίησης που προβλέπεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 4 του ΚΕΔΕ και, ήδη, στο άρθρο 47 του ΚΦΔ, η παράλειψη της οποίας καθιστά άκυρη τη λήψη οποιουδήποτε μέτρου αναγκαστικής εκτέλεσης. Η δε παράγραφος 3 του άρθρου 4 του ΚΕΔΕ, με την οποία ορίζεται ότι η παράλειψη αποστολής της ατομικής ειδοποίησης δεν ασκεί καμία επίδραση στο κύρος των αναγκαστικών μέτρων που λαμβάνονται κατά του οφειλέτη, καθώς και η παράγραφος 2 του άρθρου 47 του ΚΦΔ, με την οποία ορίζεται ότι δεν απαιτείται η κοινοποίηση της ειδοποίησης για την επιβολή κατάσχεσης στις περιπτώσεις κατάσχεσης χρηματικών ποσών ή απαιτήσεων στα χέρια του φορολογουμένου ή τρίτου, δεν έχουν οπωσδήποτε εφαρμογή επί αναγκαστικής εκτέλεσης, σε βάρος τρίτων, ευθυνόμενων προσθέτως και αλληλεγγύως, κατά τα ανωτέρω, για χρέη άλλων προσώπων. Και τούτο, διότι τυχόν εφαρμογή τους θα απέληγε είτε στη λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης εις βάρος τους, χωρίς, προηγουμένως, να τους έχει δοθεί η δυνατότητα να εξοφλήσουν το χρέος τους, είτε στην απώλεια σταδίου δικαστικής προστασίας τους (ΔΠΑ 9540/2021 ΝΟΜΟΣ, ΔΠΑ 7954/2020 ΝΟΜΟΣ, πρβλ. ΣτΕ 2892/2019 “www.adjustice.gr”, ΣΤΕ 2636/2018 “www.adjustice.gr”, ΣΤΕ 2319/2018 “www.adjustice.gr”, ΣΤΕ 2274-2275/2017 ΤΝΠΔΣΑ, ΣΤΕ 2267/2016 επταμ ΤΝΠΔΣΑ, ΣΤΕ 844/2012 ΤΝΠΔΣΑ, ΣΤΕ 4411/2011“www.adjustice.gr”, ΣΤΕ 237/2008 ΤΝΠΔΣΑ, ΣΤΕ 2999/2006 ΤΝΠΔΣΑ, υπό την ισχύ του προγενέστερου των διατάξεων των ν. 4174/2013 και 4224/2013 νομοθετικού καθεστώτος, πρβλ. ΣτΕ 29/2013“www.adjustice.gr”, ΣΤΕ 708/2008 “www.adjustice.gr”, ΣΤΕ 1639/2003 “www.adjustice.gr”).

Σύμφωνα με την πάγια νομολογία των δικαστηρίων μας οι διαχειριστές, οι διευθύνοντες σύμβουλοι, οι εκκαθαριστές ανώνυμων εταιριών κλπ. δεν είναι υποκείμενα της σχετικής υποχρέωσης, αλλά είναι τρίτοι που δεν τους έχει κοινοποιηθεί η καταλογιστική πράξη, την οποία άλλωστε δεν δύνανται να την προσβάλουν και η ευθύνη τους γεννάται το πρώτον κατά το στάδιο είσπραξης της σχετικής υποχρέωσης που βεβαιώθηκε στο όνομα της εταιρίας. Κατά τον ΚΕΔΕ αποκτούν την ιδιότητα του «οφειλέτη» μόνον από και δια της έκδοσης και κοινοποίησης προς αυτά της ατομικής ειδοποίησης που προβλέπεται στην παρ.1 του άρθρου 4 του ΚΕΔΕ, μέσω της οποίας πληροφορούνται την ύπαρξη, το ύψος και την αιτία του χρέους και τους παρέχεται η δυνατότητα να αμυνθούν αποτελεσματικά, είτε ασκώντας την ανακοπή της παρ.1 του άρθρου 217 του ΚΔΔ κατά της ατομικής ειδοποίησης, με την οποία θεωρείται …..